18 września Radio Kraków zaprasza na najnowszą premierę. W Roku Witkiewiczów Radek Rychcik reżyseruje "Szaloną lokomotywę" Witkacego. Data premiery została wybrana nieprzypadkowo – 18 września 1939 roku Stanisław Ignacy Witkiewicz zmarł śmiercią samobójczą we wsi Jeziory na Polesiu, na wieść o zbrojnej napaści Armii Czerwonej na Polskę.

Radek Rychcik to jedno z najmocniejszych nazwisk młodego polskiego teatru. Artysta, który realizuje najgłośniejsze i najczęściej komentowane spektakle ostatnich sezonów. W tym roku otrzymał m.in Paszport Polityki, a tygodnik napisał o nim wtedy: "Lubi wyzwania, amerykańską popkulturę oraz wysokie stężenie emocji”. My też, szczególnie to ostatnie. Rychcik debiutuje więc w Radiu Kraków jako reżyser radiowy, sięgajac po jeden z najgłośniejszych tekstów Witkacego. Do pracy inspirowały go tym razem: pierwsze próby filmowe braci Lumiere, w tym słynna lokomotywa wjeżdżająca na stację, najnowsza realizacja filmowa “Mad Maxa” oraz.... Godzilla!

Reżyser pracuje w Radiu Kraków ze swoją sprawdzoną ekipą: muzykę do spektaklu komponują bracia Piotr i Michał Lisowie z formacji The Natural Born Chillers, nagrodzeni przez międzynarodowe jury na Festiwalu Boska Komedia w Krakowie. A w role zmierzających do kolejowej katastrofy szaleńców wcielą się aktorzy Starego Teatru: Roman Gancarczyk i Krzysztof Zarzecki ( radiowy debiut tego znakomitego aktora, ostatnio Hamleta w inscenizacji Krzysztofa Garbaczewskiego). Partnerują im m.in Marta Ścisłowicz, Katarzyna Krzanowska, Dorota Pomykała.

Rychcik nie ukrywa, że praca w radiowym studiu to dla niego wielkie wyzwanie: “Z Piotrkiem Lisem i Michałem Lisem mamy wielki szacunek do radia jako do medium.  Przechowuje bowiem w sobie pamięć rzeczy minionych, często wielkich i wstrząsających, a „Szalona Lokomotywa” Witkacego, tempo tego tekstu, sam temat, tytuł i reputacja sztuki jako bardzo trudnej, wydają się frapujące do roboty radiowej”.

Dramat „Szalona lokomotywa” powstał w roku 1923. Jak komentują znawcy, jest pełną ironii metaforą współczesnego świata, o losach którego mogą decydować patologiczne jednostki, gotowe w imię wyznawanych przez siebie szaleńczych idei dokonywać masowych zbrodni. Diagnoza Witkacego jest oczywista - sam postęp, bez rozwoju duchowego ludzkości, prowadzi tylko do szybszej zagłady.

- To dramat, który opowiada o katastrofie, o problematyzowaniu tej katastrofy, o przeżywaniu jej. To również historia o ludziach, którzy w wykolejonym pociągu, zepsutym samolocie czy zaatakowanym tankowcu mówią do nas ze środka katastrofy. To są właściwie ostatnie SMS-y ludzi, którzy ginęli w World Trade Center, to są listy tych, którzy zatonęli na Titanicu. To jest wszystko to, co właściwie zostało wysyłane do nas z zaświatów.

"Witkiewicz był katastrofistą obdarzonym jak Orwell, i to Orwell zarówno z 'Folwarku zwierzęcego', jak i z '1984', zadziwiającą jasnością i ostrością widzenia. Powiedział, że cywilizacje równych, sytych i zautomatyzowanych zagrożone będą nie tylko naporem 'niwelatorów' ze Wschodu, z Azji i z Afryki, ale również i to, że cywilizacje zmechanizowane są nie tylko kruche i podatne na szaleństwo, ale też bezbronne wobec szaleńców i psychopatów. W świecie, który stał się 'globalną wioską', szaleństwo jest zaraźliwe i powszechne. W tej wielkiej wiosce, gdzie wszystko dzieje się równocześnie, wszystko stało się nagle możliwe".

[Jan Kott, "Witkiewicz, albo Realizm nieoczekiwany", 1975]

Niewiele utworów Witkacego ukazało się za życia autora. Zaledwie dwie powieści i sześć dramatów. Znaczna część bogatego dorobku Witkacego, który napisał 43 dramaty, niestety, zaginęła. W całości zachowały się 22, przy czym"Szalona lokomotywa" jedynie w przekładzie na francuski.

Słuchowisko realizuje  Wojtek Gruszka, a pędzącą ku katastrofie lokomotywę zwizualizował Kuba Woynarowski.

Obsada:
ROMAN GANCARCZYK (Tengier / Trefaldi)
KATARZYNA KRZANOWSKA  (Zofia Tengier  / Erna Abrakadabra)
KRZYSZTOF ZARZECKI (Mikołaj Wojtaszek / Travaillac)
MARTA ŚCISŁOWICZ (Julia)
DOROTA POMYKAŁA  (Minna)
BOGDAN BRZYSKI   (Dróżnik / Gęgoń / Walery Kapuściński)
EWA KAIM  (Gęgoniowa / Mira Kapuścińska)
TOMASZ SCHIMSCHEINER (Doktór / Dmidrygier / III Szumowina)
JULIUSZ CHRZĄSTOWSKI (Kierownik pociągu)

RadioKrakow.pl